Protestantse kerk te Haaksbergen

Gedurende de 16e en 17e eeuw lag Haaksbergen in een gebied dat veel te lijden had onder oorlogsgeweld. Er is slechts weinig bekend uit die tijd. Zo weten we niet precies wanneer Haaksbergen voor het eerst kennis maakte met de Hervorming. Wel is bekend dat in 1600 de hervormde predikant ds. Lindenhovius werd beroepen. Maar vijf jaar later, toen Twente weer in handen viel van de Spanjaarden, moest hij ons dorp weer ontvluchten.

Over pastoor Broeckhuysen is meer bekend. Toen in 1626 de Staatse troepen Twente heroverden, was hij pastoor in Haaksbergen. Een paar jaar later werd hem niet zozeer verweten dat hij nog de katholieke leer verkondigde, maar wel dat hij samenleefde met zijn huishoudster. Omdat hij toch al niet onwelwillend stond ten opzichte van de "Nieuwe leer" nam hij daarop twee ingrijpende beslissingen: hij trouwde met zijn huishoudster en terwijl hij op zekere dag ‘s morgens nog de mis las preekte hij 's avonds voor de Hervormden. Dit speelde zich af omstreeks 1640 met de huidige Pancratiuskerk als middelpunt.

De mini-shovel rijdt de kerk in voor het breekwerk...

Het interieur van de protestantse kerk te Haaksbergen.
 

(In de maanden juli en augustus is de kerk iedere woensdagmorgen van 10-12 uur  open voor bezichtiging en rondleiding.).

In de periode van oktober 2008 tot en met maart 2009 is de kerk ingrijpend opnieuw ingericht. De hervormde gemeente koos voor een opstelling in het zogenaamde ellips- of communio model. Bij dit model is afgezien van een liturgisch centrum vooraan in de kerk, waar avondmaalstafel en lezenaar naast elkaar staan, ofwel een lezenaar op de avondmaalstafel geplaatst is.
In het gekozen model staan lezenaar en tafel als in een ellips tegenover elkaar en de gemeente zit aan de lange zijden van de ellips eveneens tegenover elkaar. De ruimte daartussen is leeg.

Honhof orgel van de kerk te Haaksbergen

1. De geschiedenis van het Honhof-orgel.

De geschiedenis van het orgel gaat ver terug. Het eerste (bekende) orgel werd omstreeks 1730 gebouwd door Thomas Houben in de Pancratiuskerk, die toen nog hervormd was. Kosten: f 1035. In 1795 werd dit orgel vernield door de Franse bezetters en later door Armbrost gerestaureerd. In 1810 verhuisde het naar de nieuw gebouwde kerk. Bij de grote brand van Haaksbergen in 1851, viel ook de kerk met daarin het orgel aan de vlammen ten prooi.

Zaal de Richtershof

In de 50 er jaren van de vorige eeuw ontstond behoefte aan een consistoriekamer en een verenigingsgebouw. Die kwamen er in 1958 toen de ruimte tussen de kerk en het Richtershuis werd bebouwd. Het verenigingsgebouw kreeg de naam "Ons Gebouw". Een gedenksteen bij de ingang herinnert aan deze nieuwbouw. In 1978 werd het verenigingsgebouw flink uitgebreid en verbeterd. Verder werd de naam gewijzigd in "De Richtershof”.

Rond 1700 woonde op huize "De Ruisschenborg" aan de Ruisschenborg op de hoek van de Enschedesestraat een welgestelde houthandelaar, Jan van der Sluis, afkomstig van "de Oude Sluis" onder Diepenheim. Hij had een dochter en twee zoons, die beiden ongetrouwd bleven. Zoon Anthony bleef wonen in het ouderlijke huis. De tweede zoon heette Joan en was richter te Haaksbergen. Hij liet in 1720 het Richtershuis bouwen.

Hervormde kerk te Buurse

Aanvulling: In een bijzondere dienst is op 28 december 2014 de kerk onttrokken aan de eredienst. Na een lange overlegperiode is het kerkgebouw in Buurse op 29 december 2015 verkocht. De koper is de “Stichting tot behoud van het religieus en cultureel kerkelijk erfgoed te Buurse”. De beschrijving hieronder betreft de staat en inrichting toen het gebouw nog in eigendom en beheer was van de Hervormde Gemeente Haaksbergen-Buurse.

De kerk en de toenmalige pastorie zijn tegelijk gebouwd in 1857, voor een bedrag van f. 12.490.-- ( toen een fors bedrag).
In de loop der jaren heeft het interieur van de kerk de nodige veranderingen ondergaan. Zoals u het nu aantreft is het uit de vijftiger jaren. Het oorspronkelijke orgel (van 1871) is tegelijk met de laatste veranderingen vervangen door het uitstekende 'kistorgel' dat we nu gebruiken. De orgelpijpen die u boven de ingang ziet, behoren nog bij het oude orgel. Ze doen geen dienst meer, maar zijn gebleven 'ter verfraaiing' van de ruimte.
Het wandkleed achter de preekstoel is in de jaren 1978-1979 geknoopt door de leden van onze Hervormde Vrouwenvereniging. Naar een ontwerp van Gretinus Woldering. wat het wil voorstellen. U ziet het vast wel.